Dialect in de klas! - Cultuurpad

Sjiek is mich dat!

Voor sommige mensen is het heel gewoon om dagelijks Limburgs dialect te gebruiken, maar voor anderen is dat minder vanzelfsprekend. Toch zie je dat dialectgebruik onder druk staat. Social Media heeft voor een nieuwe boost gezorgd. ‘Appen’ in het Limburgs is trending.

Kinderen die veel Limburgse dialectwoorden gebruiken, lijken daar geen hinder van te ondervinden. Voor hun Nederlandse woordenschat is het in ieder geval niet nadelig. Dat blijkt uit onderzoek onder tweetalige dialect-Nederlandssprekende kinderen in Limburg, uitgevoerd door de Universiteit van Maastricht en het Meertens Instituut. “Uit dat onderzoek blijkt dat kinderen die tweetalig opgroeien, cognitieve voordelen kunnen hebben. Doordat zij continu een van hun twee talen moeten onderdrukken, kunnen zij heel goed relevante en irrelevante informatie scheiden. Op allerlei cognitieve taakjes scoren zij daarom over het algemeen beter dan eentalige kinderen.”

Maar wat kan je met dialect in de klas? Welke materialen zijn er? We stuiten op een mega rijke bron van ideeën, materialen die we hier voor jullie op een rij gezet hebben. Met dank aan De Vrienden van Bibi!

Woordcloud DIALECT

Aan de slag met dialect

VOORAF: MOGELIJKE ONDERZOEKSVRAGEN BIJ HET THEMA DIALECT:

Dialect – wat is dat?
Dialecten in Limburg – overeenkomsten & verschillen tussen de verschillende dialecten
Dialect in mijn eigen dorp of stad | wie – waar – geschiedenis & historie
Dialect spreken – hoe doe je dat?
Dialect schrijven – hoe doe je dat?
Dialect en erfgoed – heemkundevereniging – oude mensen in dorp – verhalenvertellers
Dialect in de toekomst – wat is de toekomst van het dialect?
Dialect is thuistaal – hoe zit dit met andere kinderen in klas of school?

MATERIALEN

De leukste Limburgse woorden en gezegdes | 2019 Veldeke Limburg
Dien Eigen Taal | Venloos | Roermond 2006 | Bureau Streektaal Nederlands Limburg | Leerlingenboek + Leerkrachtenboek
Wiejer in dien taal | Venloos | Roermond 2008 | Bureau Streektaal Nederlands Limburg | Leerlingenboek + Leerkrachtenboek
Veur og oetgelag – 100 wäörd | Bas Vissers | ISBN 9789082902105
Lesbook cursus Venloos dialek, mit taallesse euver laeze en schrieve | Bas Vissers | naojaor 2018
Programmaboek Finale Declamatiewedstrijd 25 mei 2019 DOK6 Panningen
Kadernota provincie Limburg – ’n Laeve lank Limburgs
Online cursus Venloos laeze en schrieve – januari 2021 | https://veldeke-krink-venlo.nl/node/12859
Aialek + Waordebook Venloos | https://veldeke-krink-venlo.nl/terms/nl/a
Dialectmuziek | LVK – cd’s
Publicatiematerialen Veldeke Venray http://www.veldeke-venray.nl/publicaties.htm | denk o.a. aan Venrays woordenboek, Spreekwoordenboek, Broonsgruü buukske Verzamelcd van Venrayse avonden
Graties kinderboek – Verhäölkes in ós Limburgs plat | in zes verschillende Limburgse dialecten https://www.cubiss.nl/actueel/gratis-kinderboek-verh%C3%A4%C3%B6lkes-%C3%B3s-limburgs-plat#:~:text=De%20commissie%20volkscultuur%20van%20Veldeke,%2C%20feestjes%2C%20kabouters%2C%20beestjes

EXCURSIES

Bezoek de Heemkundevereniging van jouw dorp /stad
Openluchtmuseum De Locht
Smokkelpad IVN Venlo https://nl.wiktionary.org/wiki/WikiWoordenboek:Lijst_met_1000_Limburgse_woorden
Bezoek een museum in de buurt – wat vind je terug van dialect /Limburgse taal?
Doe mee met een stadswandeling (in het dialect!)

ACTIVITEITEN

Passie voor verhalen – verhalenverteller | https://www.passievoorverhalen.nl/
Maak een leesplankje voor je eigen dorp/stad
Schrijf een verhaal in het dialect
Publiceer een boek in het dialect (bijvoorbeeld een ABC-boek)
Vertaal je lievelingsgedicht van het Nederlands naar je eigen dialect – gebruik websites met informatie
Nodig iemand uit die het dialect van je dorp goed spreekt (en/of schrijft)
Doe mee met het Kinjer LVK
Organiseer een dialect-avond – liedjes, voordrachten, optredens – maak contact met verenigingen uit het dorp
Doe mee met een activiteit van Veldeke
Stap letterlijk in een oud verhaal uit je dorp (natuurlijk in het dialect) – gebruik het greenscreen of maak het met stopmotion
Maak een dialect-rap | Kim Lee
Maak een verteltafel in dialect
Organiseer een dialect-speurtocht door jouw dorp of stad
Vier een dorpsfeest – doe dit ‘in het dialect’
Neem eens DIALECT als schoolbreed thema
Benader dialect vanuit het thema THUISTAAL – vluchtelingen, emigranten, asielzoekers…. – iedereen heeft een thuistaal | Maak verhalen, maak hier muziek bij, neem dit op | Jos Netto
Limburgse woorden – wat is het? MEENEMEN IN CAMPAGNES | Enne…? Auch enne…!
Maak een dialect-journaal
Speel de Limburgse woorden quiz – https://zaegsel.nl/quiz/quiz-weet-jij-wat-deze-limburgse-woorden-betekenen
Maak een top 10 van de mooiste, gekste, leukste, stomste, lastigste Limburgse woorden….